دولت آلمان چرا فروپاشید و قدم بعدی چیست؟

پس از فروپاشی ائتلاف چراغ راهنمایی (Ampelkoalition) در آلمان، این کشور در آستانه یکی از مهم‌ترین تصمیمات سیاسی خود قرار گرفته است. فشارها بر صدر اعظم اولاف شُلتس (Olaf Scholz) افزایش یافته و تقاضاها برای برگزاری انتخابات زودهنگام از سوی مخالفان، به‌ویژه اتحادیه دموکرات مسیحی (CDU) و اتحادیه سوسیال مسیحی (CSU)، بیشتر از همیشه است. فریدریش مِرتس (Friedrich Merz)، رهبر CDU، از شُلتس خواسته است بلافاصله رأی اعتماد (Vertrauensfrage) را به رای بگذارد تا کشور هر چه سریع‌تر برای یک انتخابات تازه آماده شود.

پشت پرده فروپاشی ائتلاف چراغ راهنمایی

ائتلاف چراغ راهنمایی، شامل احزاب سوسیال دموکرات (SPD)، سبزها (Grüne) و دموکرات‌های آزاد (FDP) که با وعده رفاه و اصلاحات در سال ۲۰۲۱ شکل گرفت، پس از سه سال با چالش‌های متعدد اقتصادی و سیاسی مانند جنگ اوکراین، تورم بالا و رکود اقتصادی، فروپاشید. خروج FDP از ائتلاف، به پایان ناگهانی این همکاری سیاسی منجر شد. حالا کشور باید با یک دولت اقلیت متشکل از SPD و سبزها تا زمان برگزاری احتمالی انتخابات جدید مدیریت شود.

یکی از عوامل اصلی ایجاد نارضایتی در ائتلاف، تصمیم شُلتس برای عزل کریستیان لیندنِر (Christian Lindner) وزیر دارایی و جایگزینی او با یورگ کوکیس (Jörg Kukies)، مشاور ارشد شُلتس و بانکدار سابق مؤسسه گلدمن ساکس بود. این تغییر به‌ویژه برای FDP و حامیان این حزب نشان‌دهنده تنش‌ها و عدم ثبات در سیاست‌های اقتصادی دولت بود.

استعفای دسته‌جمعی وزیران FDP و تغییرات در دولت

پس از اعلام خروج رسمی FDP از ائتلاف، وزیران این حزب تصمیم به استعفای دسته‌جمعی گرفتند. کریستیان دوئر (Christian Dürr)، رئیس فراکسیون FDP، شب چهارشنبه اعلام کرد که تمامی وزیران این حزب قصد دارند استعفای خود را تقدیم رئیس‌جمهور کنند. با این وجود، وُلکر ویزینگ (Volker Wissing)، وزیر حمل و نقل، اعلام کرد که قصد دارد در دولت باقی بماند و از حزب FDP نیز استعفا دهد.

در این میان، مارکو بوشمان (Marco Buschmann)، وزیر دادگستری و بِتینا اشتارک-واتسینگر (Bettina Stark-Watzinger)، وزیر آموزش و پرورش از جمله کسانی بودند که درخواست استعفای خود را ارائه کردند. بوشمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که دلایل تصمیم شُلتس برای انحلال ائتلاف و درخواست انتخابات زودهنگام برای او نامشخص است. اشتارک-واتسینگر نیز تأکید کرد که مشارکت FDP در دولت همواره براساس اصول این حزب و نه صرفاً برای حفظ جایگاه سیاسی بوده است.

رأی اعتماد و درخواست برای انتخابات زودهنگام

مِرتس، همراه با دیگر رهبران CDU و CSU، خواستار آن است که شُلتس رأی اعتماد را زودتر به رای بگذارد و به این ترتیب مسیر را برای انتخابات زودهنگام هموار کند. او تأکید کرد که ادامه وضعیت فعلی و انتظار تا ژانویه سال آینده، زمانی را که شُلتس برای رأی اعتماد در نظر گرفته، غیرقابل قبول می‌داند. مارکوس زُدر (Markus Söder)، رهبر CSU، نیز در پلتفرم اجتماعی ایکس (پلتفرم سابق توییتر) تصریح کرده که هیچ دلیلی برای تاخیر وجود ندارد و پیشنهاد کرده که با طرح سریع‌تر رأی اعتماد، انتخابات در ژانویه برگزار شود.

در مقابل، شُلتس اعلام کرده که تمایل دارد تا رأی اعتماد را در جلسه اول پارلمان در ۱۵ ژانویه مطرح کند. او معتقد است که تا آن زمان می‌توان چندین طرح مهم قانونی را به تصویب رساند. این مسئله باعث ایجاد بحث و جدال‌های گسترده در فضای سیاسی آلمان شده است، چرا که مخالفان دولت این زمان‌بندی را به‌عنوان تلاشی برای طولانی کردن عمر دولت و حفظ قدرت ارزیابی می‌کنند.

انتقادهای سیاسی از تمام طیف‌ها: از زارا واگنکنِشت تا حزب آلترناتیو برای آلمان

تقاضا برای برگزاری انتخابات زودهنگام تنها محدود به CDU و CSU نیست. حزب آلترناتیو برای آلمان (AfD) نیز از جمله احزابی است که به شدت خواستار پایان دادن به بحران کنونی از طریق انتخابات جدید است. در بیانیه‌ای مشترک، رهبران AfD، آلیس وایدِل (Alice Weidel) و تینو کروپالا (Tino Chrupalla)، وضعیت کنونی ائتلاف چراغ راهنمایی را “آشفته و پر از هرج و مرج” توصیف کرده و اعلام کرده‌اند که این دولت از کنترل خارج شده است.

زارا واگنکنِشت (Sahra Wagenknecht)، رهبر حزب جدید BSW، نیز برنامه‌های شُلتس را به‌شدت زیر سؤال برده و از سیاست‌های مالی او انتقاد کرده است. واگنکنِشت اظهار داشت که به‌کارگیری منابع مالی برای تأمین بودجه نظامی در اوکراین به‌جای تمرکز بر نیازهای داخلی نظیر زیرساخت‌ها و کمک به بازنشستگان، نشان از “ورشکستگی سیاسی” این دولت دارد.

فرآیند قانونی و شرایط دولت انتقالی

در صورت رای منفی پارلمان به رأی اعتماد، طبق ماده ۶۸ قانون اساسی آلمان، رئیس‌جمهور فرانک-والتر اشتاین‌مایر (Frank-Walter Steinmeier) می‌تواند طی ۲۱ روز پارلمان را منحل کند و انتخابات جدید را برگزار نماید. این امر باعث خواهد شد که انتخابات زودهنگام احتمالاً تا پایان ماه مارس برگزار شود. حتی در صورت انحلال مجلس، دولت فعلی به‌عنوان دولت انتقالی به فعالیت خود ادامه خواهد داد. صدر اعظم شُلتس و اعضای کابینه همچنان مسئولیت‌های خود را بر عهده خواهند داشت و در این دوره، تنها مجاز به انجام هزینه‌های ضروری برای تأمین تعهدات قانونی خواهند بود.

تأثیر اقتصادی و بودجه‌ای فروپاشی دولت و انتخابات زودهنگام

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در صورت انحلال مجلس و برگزاری انتخابات زودهنگام، موضوع بودجه سال ۲۰۲۵ است. با انحلال مجلس، تصویب بودجه به تعویق خواهد افتاد و در نتیجه، کشور وارد دوره‌ای از بودجه موقت خواهد شد که تنها اجازه پرداخت هزینه‌های ضروری را می‌دهد. این امر به‌خصوص با توجه به وضعیت اقتصادی دشوار کنونی، می‌تواند برنامه‌های توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های جدید را تحت تاثیر قرار دهد.

تاریخچه رأی اعتماد به منظور برگزاری انتخابات زودهنگام در آلمان

در تاریخ آلمان، انتخابات زودهنگام از طریق رأی‌گیری اعتماد چندین بار تجربه شده است. برای مثال، ویلی برانت (Willy Brandt) در سال ۱۹۷۲ و گرهارد شِرودر (Gerhard Schröder) در سال ۲۰۰۵ از این راهکار استفاده کردند. در حالی که برانت با استفاده از این روش توانست حمایت بیشتری برای دولت خود کسب کند، اما شِرودر با شکست مواجه شد و در نهایت، حزب او جای خود را به اتحاد CDU و CSU به رهبری آنگلا مرکل داد.

چشم‌انداز سیاسی آلمان: تصمیمات آینده و تاثیرات بین‌المللی

با فروپاشی ائتلاف چراغ راهنمایی، آلمان وارد دورانی نامطمئن شده که نه تنها وضعیت داخلی بلکه موقعیت بین‌المللی این کشور را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. آلمان به‌عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی اتحادیه اروپا، نیازمند دولتی پایدار و قوی است که بتواند به مسائل مهم بین‌المللی و داخلی پاسخ دهد. ائتلاف SPD و سبزها به رهبری شُلتس اکنون باید تصمیمات بزرگی بگیرند که بتواند بازتاب‌دهنده نیازهای شهروندان باشد و همچنین منافع اقتصادی و استراتژیک کشور را تامین کند.

کلام آخر

این روزها آلمان در میان فشارهای سیاسی و اقتصادی بی‌سابقه‌ای قرار گرفته است. بحران اقتصادی، شکاف‌های اجتماعی و همچنین شرایط بین‌المللی، مردم را در نگرانی فرو برده است. در این میان، ائتلاف چراغ راهنمایی پایان یافته و مردم آلمان در انتظار دولتی هستند که بتواند مشکلات کنونی را حل کرده و به وعده‌های خود وفا کند. انتخابات زودهنگام، اگر برگزار شود، می‌تواند فرصتی تازه برای سیاست آلمان باشد تا مسیر جدیدی برای رسیدن به ثبات و امنیت باز کند.