اگر دنبال‌کننده حرفه‌ای پادکست و همزمان علاقمند به موضوعات جنایی باشید احتمالاً اسم پادکست آمریکایی «سریال» (Serial) به گوشتان خورده است. این پادکست در سال ۲۰۱۴ به سراغ پرونده قتل «هائه مین لی» (Hae Min Lee) به‌دست دوست‌پسرش «عدنان مسعود سید» (Adnan Masud Syed) رفت. تهیه‌کنندگان پادکست در اپیزودهای پرتعداد آن همه شواهد این پرونده را بررسی کردند و معتقد بودند مدارک کافی برای مجرم شناخته شدن عدنان وجود نداشته است. در نهایت بعد از چند سال پیگیری توسط این پادکست، دادستانی ایالت بالتیمور تصمیم گرفت پرونده این قتل را دوباره بررسی کند. این‌بار عدنان بی‌گناه شناخته شد و در سال ۲۰۲۲، پس از ۲۳ سال از زندان آزاد شد.
اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید پادکست‌های آلمانی هم در چنین زمینه‌هایی وجود دارند و بعضی از آنها تقریباً همینقدر تأثیرگذار هستند.
دستگیری شبه‌نظامی سابق RAF
در شب ۲۶ فوریه ۲۰۲۴، دانیلا کلته (Daniela Klette) توسط کارآگاهان دفتر پلیس جنایی آلمان در آپارتمانش در برلین دستگیر شد. در آپارتمان دانیلای ۶۵ ساله نزدیک به ۲۰۰۰۰۰ یورو پول نقد، 1.2 کیلوگرم طلا، دو نارنجک ضدتانک، یک اسلحه کلاشینکف، سه اسلحه کمری و از همه مهم‌تر، دو سی‌دی با برچسب «آرشیو» پیدا شد. سی‌دی‌ها حاوی اسنادی مربوط به یک گروه تروریستی به‌نام فراکسیون ارتش سرخ (Rote Armee Fraktion) بودند که به RAF معروف است.
دنیلا نزدیک به سی سال فراری بود و مخفیانه زندگی می‌کرد. وقتی دستگیرش کردند هیچ مقاومتی نکرد و به‌سادگی گفت: «بالاخره باید این اتفاق می‌افتاد.»
فراکسیون ارتش سرخ (RAF) چیست؟
فراکسیون ارتش سرخ (RAF) یک گروه تروریستی چپ‌گرای افراطی در جمهوری فدرال آلمان بود. RAF که خود را به‌عنوان یک جنبش کمونیستی و ضدامپریالیستی می‌دانست، در سال ۱۹۷۰ بنیان‌گذاری شد. این گروه خود را بخشی از جنبش ضدامپریالیسم جهانی می‌دانست و معتقد بود که مبارزه مسلحانه علیه امپریالیسم آمریکا باید در اروپای غربی هم انجام شود. عملیات‌های اولیه آنها از نظر تاکتیکی از جنبش‌های چریکی در آمریکای جنوبی الهام گرفته بود و شامل ترور و انواع خرابکاری می‌شد. این گروه در ۲۸ سال فعالیت خود مسئول ۳۳ فقره قتل، همینطور چندین مورد آدم‌ربایی، گروگان‌گیری و بمب‌گذاری بود. اگرچه RAF در سال ۱۹۹۸ اعلام انحلال کرد، ولی پرونده چندین حمله این گروه، از جمله ۹ قتل، هنوز حل‌نشده باقی مانده‌اند. دنیلا یکی از سه باقیمانده این گروه بود که بیش از ۳۰ سال تحت تعقیب بودند.
پادکستی که دنیلا را شناسایی کرد
اواخر سال ۲۰۲۳ شخصی به‌اسم سباستین (نام مستعار) به تهیه‌کنندگان پادکست Legion ایمیل می‌زند و می‌گوید زنی به‌اسم مونیکا را می‌شناسد که فکر می‌کند یکی از سه عضو باقیمانده RAF باشد.
آشنایی سباستین و مونیکا به سال‌ها قبل برمی‌گشت. وقتی هر دوی آنها عضو یک حزب کوچک به‌اسم ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement( شدند. سباستین در جلسات این حزب با مونیکا آشنا می‌شود.
سباستین به یاد می‌آورد: «مونیکا می‌گفت بعد از سال‌ها این اولین بار است که عضو یک حزب شده است. او خیلی محتاط بود و همیشه از عکس گرفتن امتناع می‌کرد. خیلی هم به پوشاندن صورت خود با ماسک یا یک پوشش دیگر اهمیت می‌داد.»
در همه عکس‌هایی که بعدها سباستین برای تهیه‌کنندگان پادکست فرستاد، صورت مونیکا با پارچه پوشانده شده بود. او در همه اعتراضات و راهپیمایی‌ها هم ماسک به صورت داشت.
چرا سباستین فکر می‌کرد مونیکا قبلاً عضو RAF بوده است؟
خیلی ساده. خودِ مونیکا در یک مهمانی در سال ۲۰۱۷ عکس سیاه و سفیدی را به سباستین نشان می‌دهد که رویش نوشته شده بود «تحتِ تعقیب» و اضافه می‌کند: «این من هستم». بعد هم توضیح می‌دهد که این گروه چه کارهایی انجام می‌داده. ولی برای سباستین دشوار بود که شباهتی بین یک دختر جوان در عکسی متعلق به دهه هشتاد میلادی با مونیکای مُسن آن روزها پیدا کند.
اواخر سال ۲۰۲۳، یعنی تقریباً ۷ سال پس از این مکالمه، سباستین تصمیم می‌گیرد موضوع را با پادکست Legion مطرح کند.
آیا مونیکا همان دنیلا کلته بود؟
تحقیقات تیم پادکست شروع می‌شود. آنها چند بار با سباستین ملاقات کردند. حتی چند بار به کلاس رقص برزیلی کاپوئرا (Capoeira) که مونیکا در آن شرکت می‌کرد رفتند تا نسبت‌به این موضوع مطمئن شوند. ولی نتوانستند پیدایش کنند. ظاهراً مونیکا محل زندگیش را تغییر داده بود. این می‌توانست بی‌ارتباط با انتشار پادکست نباشد. چون آنها قسمت اول پادکست را در حین تحقیقات منتشر کردند. ممکن بود مونیکا این قسمت را شنیده و خواسته باشد خودش را از خطر دور کند.
وقتی تیم پادکست از پیدا کردن مونیکا در کلاس رقص و محله‌ای که قبلاً در آن زندگی می‌کرد ناامید شدند، به‌سراغ تکنولوژی رفتند. سباستین اسکرین‌شات‌هایی از فیس‌بوک دختر مونیکا برای آنها فرستاده بود تا بتوانند چهره مونیکا را با چهره عضو باقیمانده RAF مطابقت دهند. بعد از امتحان کردن چند ابزار مختلف، بالاخره پاسخ هوش مصنوعی این بود: مونیکا همان دنیلا کلته، عضو سابق RAF است.
آیا پلیس با همکاری پادکست دنیلا را به دام انداخت؟
پادکست کمی پیش از کریسمس و تنها چند هفته قبل از دستگیری دنیلا پخش شد. پلیس و دفتر پلیس جنایی ایالتی آلمان LKA (Landeskriminalamt) این ارتباط را انکار می‌کنند و می‌گویند براساس اطلاعاتی که از مردم دریافت کرده‌اند موفق به دستگیری دنیلا شده‌اند. تهیه‌کنندگان پادکست هم از درباره همکاری مستقیم با پلیس چیزی نگفته‌اند. ولی باور اینکه این همزمانی، آن هم بعد از حدود سه دهه، اتفاقی بوده باشد کمی مشکل است.
چرا فراکسیون ارتش سرخ هنوز مهم است؟
در طول سال‌ها، درگیری با RAF تأثیرات قابل‌توجهی بر سیاست‌های اجتماعی آلمان داشته است. این مسئله منجر به توسعه روش‌های «جستجوی الگویی»، یعنی استفاده از الگوهای رفتاری، تحلیل داده‌ها و فناوری‌های پیشرفته برای به دام انداختن مجرمان و همینطور تصویب مجموعه‌ای از قوانین ضدتروریسم توسط مجلس آلمان (Bundestag) شد. اقدامات تروریستی RAF اساس بسیاری از کتاب‌های علمی، مستندهای تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی، نمایش‌نامه‌ها و رمان‌هایی است که در داخل و خارج از آلمان منتشر شده‌اند. اگر به این موضوعات علاقمندید شاید بد نباشد سریال چهار قسمتی «هرهاوزن – ارباب پول» (Herrhausen – Der Herr des Geldes) که اخیراً از ARD پخش شده است را ببینید.
همینطور نتفلیکس در سال ۲۰۲۰ در مستند «یک جنایت کامل» (Ein perfektes Verbrechen) به بررسی قتل دتلف رو-وِدر (Detlev Rohwedder) توسط این گروه پرداخته است. رو-ودر در آن زمان رئیس «تروهانشتالت» (Treuhandanstalt) بود؛ سازمانی که پس از اتحاد آلمان برای خصوصی‌سازی تمام صنایع دولتی در آلمان شرقی سابق تأسیس شده بود.
جستجو برای یافتن دو عضو سابق دیگر RAF یعنی بورکارت گاروگ (Burkhard Garweg) و ارنست فولکر اشتاوب (Ernst-Volker Staub) همچنان ادامه دارد. کسی چه می‌داند؟ شاید آن دو عضو دیگر هم روزی با روش‌هایی همینقدر غیرمرسوم دستگیر شوند!