در آلمان موضوع مهاجرت و پناهندگی همچنان بسیار حساس است. بسیاری از شهرها در ارائه خدمات مناسب به پناهجویان با مشکل مواجه هستند. در انتخابات پارلمان اروپا، مهاجرت نقش مهمی ایفا کرد. در روز پنجشنبه، رهبران ۱۶ ایالت آلمان با اولاف شولتس (Olaf Scholz) (صدر اعظم) ملاقات خواهند کرد تا این مسائل را بررسی کنند. اتحادیه (Union) دولت را متهم به شکست در سیاست‌های مهاجرتی می‌کند. در اینجا نگاهی داریم به نقاط قوت و ضعف این سیاست‌ها.
آمار پناهجویان چگونه است؟
باید تفاوت گذاشت بین افرادی که به آلمان می‌آیند و درخواست پناهندگی می‌دهند و کسانی که از جنگ روسیه علیه اوکراین فرار می‌کنند. دسته دوم وضعیت خاصی دارند و حدود ۱.۱ میلیون پناهجوی اوکراینی در آلمان حضور دارند. تعداد درخواست‌های پناهندگی در حال کاهش است: از ژانویه تا مه حدود ۱۱۳ هزار درخواست پناهندگی ثبت شده که از این تعداد حدود ۱۰۳ هزار درخواست اولیه بوده است. این نشان‌دهنده کاهش نزدیک به یک پنجم نسبت به دوره مشابه سال قبل است. مهم‌ترین کشورهای مبدا سوریه، افغانستان و ترکیه هستند. نانسی فایزر (Nancy Faeser) (وزیر کشور) کاهش این آمار را به کنترل‌های مرزی نسبت می‌دهد. در سال ۲۰۲۳ حدود ۳۵۲ هزار درخواست پناهندگی ثبت شد.
آیا تعداد اخراج‌ها افزایش یافته است؟
پناهجویانی که درخواستشان رد می‌شود و حمایت نمی‌شوند، باید کشور را ترک کنند، یا به صورت داوطلبانه یا به اجبار. اما در عمل، اخراج‌ها بسیار پیچیده است. در پاییز گذشته، شولتس وعده داد که اخراج‌ها به صورت گسترده انجام خواهد شد. ایالات تحت رهبری اتحادیه ممکن است در نشست سران دولت‌های ایالتی به او بگویند که هنوز اقدامات کافی انجام نشده و کمبود توافقنامه با کشورهای مبدا وجود دارد. تعداد اخراج‌ها در حال افزایش است: در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۴، ۴۷۹۱ نفر از آلمان اخراج شدند که حدود یک سوم بیشتر از دوره مشابه سال قبل بود. در سال ۲۰۲۳، تعداد اخراج‌ها ۱۶۴۳۰ نفر بود.
آیا اخراج به افغانستان آغاز می‌شود؟
این بحث متفاوت است زیرا مربوط به اخراج مجرمان است. این موضوع پس از حمله با چاقو توسط یک اسلام‌گرای افراطی با ملیت افغانی در اواخر مه در مانهیم (Mannheim) مطرح شد که منجر به کشته شدن یک پلیس و زخمی شدن چندین نفر شد. شولتس اعلام کرد که مجرمان و تهدیدات تروریستی به افغانستان و سوریه اخراج خواهند شد. اما مشکل این است که آلمان رژیم طالبان (Taliban) در افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد و در سوریه جنگ داخلی ادامه دارد. وزارت کشور در حال مذاکره با کشورهای سوم مانند ازبکستان برای انجام اخراج‌ها است. این موضوع در نشست وزرای کشور نیز مطرح است.
امکان بررسی درخواست‌های پناهندگی در کشورهای سوم
دولت تحت فشار است تا روشن کند آیا می‌توان وضعیت پناهجویان را به صورت قانونی در کشورهای ثالث بررسی کرد. در یک گزارش وزارت کشور آمده که این امکان به طور کامل منتفی نیست، اما بسیاری از کارشناسان در مورد عملی بودن آن تردید دارند. مدل پیشنهادی بریتانیا برای ارسال پناهجویان به رواندا (Ruanda) تاکنون موفق نبوده است. همچنین طرح دولت ایتالیا برای بررسی درخواست‌ها در آلبانی مورد توجه قرار گرفته است. انجمن خیریه آلمان (Caritasverband) به شدت با این موضوع مخالف است و معتقد است این اقدام مشکلات موجود در آلمان را حل نمی‌کند و به انسجام اجتماعی آسیب می‌زند.
موضع مخالفان درباره سیاست‌های پناهندگی
فریدریش مرز (Friedrich Merz) (رئیس حزب CDU) اتهامات سنگینی علیه صدر اعظم مطرح کرده است. او می‌گوید از زمان کنفرانس سران دولت‌های ایالتی در نوامبر، هیچ اقدام تاریخی در سیاست مهاجرتی صورت نگرفته است. مرز معتقد است که شولتس وعده‌های خود را عملی نکرده و نگرانی‌های هم‌پیمانان ائتلاف را برآورده نکرده است. او تأکید می‌کند که مردم اکنون نتایج ملموس می‌خواهند نه وعده‌های جدید.
وضعیت کارت پرداختی چگونه است؟
چند ماه پیش، کارت پرداختی به عنوان یک راه حل موثر برای کنترل مهاجرت بدون قانون مطرح شد. ایده این بود که اگر پناهجویان به جای پول نقد کارت اعتباری دریافت کنند، انگیزه مهاجرت به آلمان کاهش می‌یابد. اکنون دولت شرایط قانونی برای اجرای گسترده این کارت‌ها را فراهم کرده است. اجرای این طرح به عهده ایالت‌ها است و برخی ایالت‌ها مانند بایرن و مکلنبورگ-فورپومرن سیستم‌های خود را راه‌اندازی کرده‌اند. در دیگر ایالت‌ها هنوز بحث بر سر مسائل مهم مانند میزان پول نقد قابل برداشت ادامه دارد.